.jpg)
Η υδατογραφία είναι μέσο πλούσιο σε δυνατότητες που απαιτεί διαρκεί έρευνα, και σκληρή δουλειά ώστε ο ζωγράφος που τη προτιμά να "ξεκλειδώσει" όλες τις δυνατότητές της. Απαιτεί μια μοναδική κατανόηση των ιδιοτήτων του μέσου, όπως η διαφάνεια, η στρώση, το γρήγορο στέγνωμα, τα εφέ χρώσης και η χρήση λευκού χώρου. Μϊα προσέγγιση της τέχνης εν πολλοίς υποτιμημένη στην χώρα μας, εξαιτίας αφενός μιας εγκαθιδρυμένης λαθεμένης άποψης που θέλει το μέσο συνδεδμένο με μια στενή γκάμα θεμάτων στην ζωγραφική θεωρώντας το “περιορισμένων δυνατοτήτων”, αφετέρου δε, με μια συγκεκριμένη τεχνοτροπία που κυριάρχησε στην χώρα μας από τα τέλη του 19ου μέχρι πριν 20 χρόνια, η Ελληνική υδατογραφία ανοίγει τα φτερά της μόλις τα τελετυαία χρόνια, με μια νεότερη γενιά εξαιρετικών ζωγράφων, που χρησιμοποιούν ως κύριο μέσο την υδατογραφία, έχουν στα χέρια τους μια απαράμιλη σε αριθμό και σε εκφραστικό βάθος παλέτα τεχνοτροπιών, αλλά και υλικών. Υδατοδιαλυτά μελάνια, σκόνες, μολύβια νερού, έρευνα σε ειδικά χαρτιά, και άλλα μέσα τόσο υδατοδιαλυτά /αποτύπωσης του έργου, ανανεώνουν και εμπλουτίζουν ανυπέρβλητα τις τεχνικές προσεγγίσεις στο μέσο, και αποδίδουν εξαιρετικές δυνατότητές σε έναν εμπνευσμένο δημιουργό, άρωντας παλιότερους περιορισμούς.
Παρόλα αυτά, σύγχυση επικρατεί στην Ελλάδα συχνά αναφορικά με το ποια έργα τέχνης πρέπει να θεωρούνται με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους υδατογραφίες Υδατογραφία δεν είναι κάθε τι που χρησιμοποιεί νερό στη διάλυση χρωστικών του, όπωςσ πιστεύουν αρκετοί στην Ελλάδα Συνοπτικά, η τεχνική διάκριση του μέσου βάσει προδιαγραφών που τηρούνται από τις διεθνείς διοργανώσεις, αναφορικά την αποδοχή ή απόρριψη ενός έργου τέχνης ως υδατογραφία, είναι οι ακόλουθες.
Μέσο με βάση το νερό. Τα χρώματα υδατογραφίας παράγονται με συνδυασμό χρωστικών με ένα υδατοδιαλυτό συνδετικό, συνήθως αραβικό κόμμι. Αυτή η φύση του μέσου με βάση το νερό επιτρέπει διαφανή και ημιδιαφανή εφέ, δημιουργώντας φωτεινότητα και βάθος στη ζωγραφική. Αντίθετα, άλλα μέσα ζωγραφικής, όπως λάδια ή ακρυλικά, χρησιμοποιούν συνδετικά με βάση το λάδι ή το ακρυλικό, με αποτέλεσμα διαφορετικές ιδιότητες χειρισμού και στεγνώματος.
Διαφάνεια (στην Ελλάδα επικρατεί η λέξη "λαζούρα"). Τα χρώματα ακουαρέλας είναι γνωστά για τη διαφάνειά τους, επιτρέποντας στο φως να περάσει μέσα από τα στρώματα χρώματος. Αυτό το χαρακτηριστικό επιτρέπει στους καλλιτέχνες να δημιουργούν λεπτές στρώσεις (ο διεθνής όρος είναι "layering"), να δημιουργούν στρώματα χρώματος και να επιτυγχάνουν λεπτές διαβαθμίσεις. Σε αντίθεση με τα αδιαφανή μέσα όπως τα λάδια, οι ακουαρέλες βασίζονται στο λευκό του χαρτιού για να δημιουργήσουν πιο ανοιχτόχρωμες αξίες και ανταύγειες.
Γρήγορο στέγνωμα και αδυναμία εφαρμογής διορθώσεων. Τα χρώματα υδατογραφίας στεγνώνουν σχετικά γρήγορα, ειδικά σε σύγκριση με τα λάδια. Αυτός ο γρήγορος χρόνος στεγνώματος απαιτεί από τους καλλιτέχνες να εργάζονται γρήγορα και να κάνουν αποφασιστικές πινελιές. Επιπλέον, μόλις εφαρμοστεί το χρώμα, είναι δύσκολο να γίνουν σημαντικές διορθώσεις ή να αφαιρεθεί εντελώς η χρωστική ουσία. Τα λάθη είναι συχνά δύσκολο να διορθωθούν, καθιστώντας την ακουαρέλα ένα μέσο που απαιτεί σχεδιασμό, ακριβή εκτέλεση, μεγάλη δεξιότητα και αποφασιστικότητα.
Αποτελέσματα χρώσης και κοκκοποίησης. Οι χρωστικές της ακουαρέλας μπορεί να έχουν ιδιότητες χρώσης ή κοκκοποίησης. Οι χρωστικές βαφές δημιουργούν ένα πιο μόνιμο σημάδι στο χαρτί, καθιστώντας δύσκολη την ανύψωση ή την αφαίρεση του χρώματος μόλις εφαρμοστεί. Οι κοκκοποιητικές χρωστικές περιέχουν μεγαλύτερα σωματίδια που κατακάθονται στην ανομοιόμορφη υφή του χαρτιού, δημιουργώντας ενδιαφέροντα και υφή εφέ.
Ελεγχόμενη απορροφητικότητα του μέσου (χαρτί) και νεότερες τεχνικές (π.χ. wet-on-wet) χειροποίητα χαρτιά με ειδικά χαρακτηριστικά, μερική χρήση εναλλακιτκών μέσω όπως καφές, τσάι, μπαχαρικά κλπ. εμπλουτίζουν σθεναρά το μέσο αλλά καθιστούν ακόμα πιο ανταγωνιστική τη διεθνή αγορά στο εν λόγω πεδίο.
_______________________
Ο κ. Πάρης Καπράλος είναι συνιδρυτής και εκδότης του Arts & Antiques CCR, Εικαστικός Επιμελητής, ενώ έχει χρηματίσει επί σειρά ετών συνεργάτης της Διεθνούς Ένωσης Υδατογραφίας (International Watercolor Society).
Ο πίνακας που εικονογραφεί το άρθρο είναι έργο του γνωστού διεθνώς ακουαρελίστα Foti Kllogjeri, ο οποίος ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα του ΕΔΩ.