Όταν η αποφυγή της μοναξιάς
καταλήγει να μας απομακρύνει από τον εαυτό μας
Οι σκέψεις και οι συζητήσεις γύρω από θέματα συντροφικότητας είναι για πολλούς αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Αναλύοντας τις σχέσεις, τις δικές μας αλλά και τρίτων, πέρα από την επιφανειακή ανάγκη για κουτσομπολιό, επιδιώκουμε να κατανοήσουμε πως λειτουργούν άλλοι σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Αντιμέτωποι με ερωτήματα που μοιάζουν σχεδόν υπαρξιακά, πασχίζουμε να ανακαλύψουμε πιο πετυχημένους τρόπους ή συνταγές, να προβλέψουμε τις εξελίξεις, να αποφύγουμε αιφνιδιασμούς οδεύοντας προς την αίσια εξέλιξη μιας καλής, σταθερής σχέσης που θα περιλαμβάνει αμοιβαίο ενδιαφέρον, επικοινωνία και ανταλλαγή συναισθημάτων, συναισθηματική στήριξη και συμπόρευση σε κοινούς στόχους.
Όσο η συντροφικότητα είναι ταυτισμένη με τη χαρά και τη συναισθηματική ισορροπία, άλλο τόσο η λήξη μιας σχέσης, ακόμη κι όταν προκύπτει ως αναγκαία επιλογή, συνιστά λίγο ή πολύ μια επώδυνη εξέλιξη. Πρόκειται για μια ανατροπή που προκαλεί θλίψη, θυμό και απογοήτευση καθώς το “μαζί” που φανταστήκαμε δεν μπόρεσε να διαρκέσει όπως το επιθυμούσαμε, δενεκπλήρωσε όλα όσα είχαμε ποθήσει, όσα είχαμε τολμήσει να ευχηθούμε σιωπηλά και πλέον αναγκαστικά αποχαιρετάμε με τη λήξη της. Η ανάγκη να αποφύγουμε τον πόνο του αποχωρισμού που αφορά την παρουσία του άλλου, τασυναισθήματα που μοιραζόμασταν μαζί αλλά και όλες τις μικρές και μεγάλες συνήθειες που η ύπαρξη της σχέσης συνεπαγόταν στην καθημερινότητα, μας ωθεί να αναζητήσουμε άμεσα νέα πρόσωπα που θα λειτουργήσουν ως υποκατάστατα. Η ύπαρξη μιας νέας σχέσης, μαζί με όσα όμορφα επιδιώκουμε να φέρει στη ζωή μας, λειτουργεί ως καταφύγιο, ως αντιπερισπασμός προκειμένου να ξεγελάσουμε την απογοήτευση και να επενδύσουμε σε αυτήν όσα έμειναν μισά με τη λήξη της προηγούμενης. Η επικέντρωση στη νέα κατάσταση αποτελεί αναγκαία προστασία από το να στενοχωρηθούμε, να θρηνήσουμε αυτό που χάθηκε, που δεν αφορά μόνο τη συνειδητοποίηση της ανεπάρκειας του άλλου, της δικής μας ή της συνθήκης που επιλέξαμε, αλλά και της απογοήτευσης που βιώνουμε ως προς τις προσδοκίες που ματαιώθηκαν.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ανθρώπων που αν και ανεξάρτητοι και δυναμικοί, διεκδικητικοί και πετυχημένοι στον τομέα της εργασίας, ωστόσο εμφανίζονται αδύναμοι μπροστά στο ενδεχόμενο να “εγκαταλειφθούν” από ένα σύντροφο με αποτέλεσμα να πασχίζουν να υποκαταστήσουν άμεσα την παρουσία του ώστε να βιώσουν με λιγότερη ένταση τη λήξη της σχέσης. Η ταχύτητα στην εναλλαγή συντρόφων συνιστά ένα αντανακλαστικό ενάντια στην υπαρξιακή αγωνία ενός “μαζί” που χάνεται, αφήνοντας τη θέση του σε συναισθήματα μοναξιάς και εγκατάλειψης, σε φόβους και αγωνίες αποχωρισμού. Το πέρασμα σε μια νέα σχέσηαμέσως μετά από έναν χωρισμό επιτρέπει μέσω της νέας κατάστασης να περισώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα από τα θετικά συναισθήματα και τις προσδοκίες που τρέφαμε και που αναγκαστικά εγκαταλείπουμε, εναποθέτοντας όσα αποχωριζόμαστε σε ένα νέο στόχο. Επιτρέπει να ανακουφιστούμε, να προσπεράσουμε,να αποκοιμίσουμε τη θλίψη που συνεπάγεται το κλείσιμο της σχέσης. Σπεύδουμε τρομαγμένοι να αναζητήσουμε ένα σύντροφο πάνω στον οποίο θα ακουμπήσουμε τις ματαιωμένες ελπίδες, να καλύψουμε άμεσα το κενό της παρουσίας του ώστε να αποφύγουμε επώδυνες σκέψεις ευθυνών καιεπιλογών, να καθησυχαστούμε από τη μοναξιά και τον πόνο που προκαλεί η απομάκρυνση. Ωστόσο η αποφυγή αυτή, όσο κι αν μας ανακουφίζει συγκαλύπτοντας τη θλίψη που χτυπά την πόρτα μας, είναι στην ουσία ένα άτσαλο κουκούλωμα, ένα κρύψιμο κάτω από χαλί όλων όσων προκάλεσαν ή πυροδότησαν και από τη δική μας μεριά την κακή πορεία της σχέσης, μιας και συσκοτίζει την κατανόηση του τί συνέβη. Όσο ακατάλληλος ή ανέτοιμος κι αν ήταν ο άλλος με τον οποίον σχετιζόμασταν, έχουμε κι εμείς συμμετάσχει στη διαμόρφωση της σχέσης μαζί του. Κάτι υποτιμήσαμε, κάτι προσπεράσαμε, κάτι υπερβάλλαμε σε ένα “μαζί” που τελικά δεν μπόρεσε να λειτουργήσει με τον τρόπο ή τη διάρκεια που επιθυμούσαμε. Κι όσο κι αν μοιάζει ότι έχουμε σκεφτεί και έχουμε κατανοήσει το τί, το πως και το γιατί, είναι αναγκαία αυτή η παύση, η σιωπή σε σχέση με τη παρουσία ενός άλλου ώστε να αναλογιστούμε τις επιλογές, τις επιθυμίες και τον τρόπο να τις διεκδικούμε. Κάθε χωρισμός είναι ένα πλήγμα αλλά και μια ευκαιρία για ένα δίδαγμα όχι μόνο ως προς την αποκάλυψη ή τη συνειδητοποίηση πτυχών του χαρακτήρα του άλλου που δεν είχαμε ακόμη εντοπίσει ή αναγνωρίσει, αλλάακόμη περισσότερο ως προς αλήθειες που αγνοούσαμε εξίσου για τον ίδιο μας τον εαυτό. Ωστόσο, η αναστάτωση που προκαλεί η μοναξιά, μας κινητοποιεί προς άμεση δράση θολώνοντας την κρίση μας, εμποδίζοντάς μας να αναζητήσουμε τη δική μας φωνή, να ακούσουμε και να κατανοήσουμε πώς νιώθουμε και τι χρειαζόμαστε. Υποκινούμενοι από τους ίδιους φόβους και αγωνίες που συνηθίζουν να καθορίζουν τις επιλογές μας, είμαστε καταδικασμένοι να υποκύπτουμε σε όμοιες συμπεριφορές, σε επαναλήψεις τρόπων και επιλογών που θα μας ματαιώνουν και θα μας ξαναφέρνουν σε κάθε νέα απόπειρα αντιμέτωπους με τη μοναξιά που τόσο επιθυμούμε να αποφύγουμε. Αρκεί να δώσουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας, αντιστεκόμενοι στην ταραγμένη αναζήτηση άμεσου αντικαταστάτη, να αντιμετωπίσουμε τη σιωπή που συνεπάγεται η απουσία ενός άλλου, καθώς πίσω από τον κενό χώρο που τόσο μας τρομάζει, θα μπορέσει να ακουστεί πιο ξεκάθαρα η δική μας φωνή.