 |
| Ο Gustavo Doré (1833-1888) είναι ο πιο διάσημος από τους χαράκτες που έχουν απεικονίσει τον Don Quixote de la Mancha. |
Στους ήρωες των μεγάλων μύθων και αφηγήσεων εστιάζει η φετινή σειρά δραματοποιημένων αναλογίων του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υπό την σκηνοθετική επιμέλεια του Έκτορα Λυγίζου, εξερευνώντας την εξέλιξη του ηρωικού προτύπου από την αρχαιότητα έως σήμερα. Ξεκινώντας από εμβληματικές μορφές ηρώων των αρχαίων χρόνων (Ορέστης, Αχιλλέας) και εξετάζοντας στην πορεία χαρακτηριστικούς ήρωες της Αναγέννησης και του ύστερου Διαφωτισμού (Δον Κιχότε, Ήρωας των Επαναστάσεων), θα καταλήξουμε στους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, επιχειρώντας έτσι μια ιδιόμορφη αφήγηση της ενηλικίωσης του ανθρώπου όπως αυτή καθρεφτίζεται στις ιστορίες και τους μύθους του.
Με όχημα αρχετυπικά κείμενα επτά μεγάλων ποιητών και συγγραφέων (Όμηρος, Αισχύλος, Μιγκέλ ντε Θερβάντες, Στρατηγός Μακρυγιάννης, Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Τόμας Μπέρνχαρντ κ.ά.) θα παρακολουθήσουμε τη σταδιακή απεξάρτηση των ηρώων από τους θεούς και τις μεγάλες αφηγήσεις και την επώδυνη προσγείωσή τους στο σύγχρονο κόσμο. Εδώ όπου οι αντιήρωες παλεύουν με τη ματαιότητα και την απελπισία βρίσκοντας διαφυγή είτε στην ειρωνεία και τον κυνισμό είτε στην τρέλα και την απόσυρση. Ορφανοί πια από τιμωρούς και προστάτες, ψάχνουν με αγωνία να χαθούν μέσα σ’ ένα μύθο που θα τους πει ποιο είναι το επόμενο βήμα και η επόμενη φράση τους.
Μιγκέλ ντε Θερβάντες
Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα: Περιπέτεια των ανεμόμυλων
Σε ένα χωριό της Ισπανίας στις αρχές του 17ου αιώνα, ένας μεσήλικας ευγενής, ο Αλόνσο Κιχάδα, παραδίνεται άνευ όρων στην ανάγνωση ιπποτικών μυθιστορημάτων, ώσπου τελικά χάνει τα μυαλά του και αποφασίζει να γίνει ο ίδιος περιπλανώμενος ιππότης. Αλλάζει το όνομά του σε «δον Κιχότε», ξεθάβει απ’ την αποθήκη μια σκουριασμένη πανοπλία των προπάππων του, βαφτίζει το ψωράλογό του «Ροθινάντε», πείθει έναν αγαθιάρη γείτονα, τον Σάντσο Πάνθα, να τον ακολουθήσει ως ιπποκόμος του και ξεκινά την περιπλάνησή του «αναζητώντας περιπέτειες, επανορθώνοντας κάθε είδους αδικία και εκθέτοντας τη ζωή του σε δύσκολες καταστάσεις και κινδύνους, που όταν τους ξεπεράσει, το όνομα και η φήμη του θα γίνουν αθάνατα».
Στον Δον Κιχότε, ένα από τα θεμελιώδη –και πιο αστεία– ευρωπαϊκά μυθιστορήματα, ο Θερβάντες παρωδεί απολαυστικά τους ήρωες των ιπποτικών μυθιστοριών. Ο ονειροπόλος ήρωάς του συγκρούεται μετωπικά με την πραγματικότητα και αποφασίζει να την αντικαταστήσει με το ιδεώδες. Μπορεί οι μάχες που δίνει να είναι ενάντια σε ανεμόμυλους, αλλά, στο μυαλό του, παραμένουν το ίδιο τιτάνιες όσο και του επικού ήρωα. Σε ένα κόσμο που οι θεοί αρχίζουν να τον εγκαταλείπουν, ο ήρωας ψάχνει με αγωνία να χαθεί μέσα σε ένα μύθο που θα του πει ποιο είναι το επόμενο βήμα και η επόμενη φράση του.
«Εκεί πέρα, φίλε Σάντσο Πάνθα, βλέπεις ένα μέρος όπου στέκουν τριάντα ή και παραπάνω θηριώδεις γίγαντες, με τους οποίους σκοπεύω να δώσω μάχη και να τους αφαιρέσω τη ζωή ολωνών.»
«Ποιους γίγαντες;» είπε ο Σάντσο Πάνθα.
«Αυτούς που βλέπεις εκεί πέρα, με τα μακριά τα χέρια».
«Κοιτάχτε να δείτε η ευγένειά σας, αυτοί δεν είναι γίγαντες αλλ’ ανεμόμυλοι, κι αυτά που σας φαίνονται για χέρια είναι τα φτερά που, όταν τα στροβιλίζει ο άνεμος, κάνουν να γυρίζει η μυλόπετρα.»
«Φως φανερό», απάντησε ο δον Κιχότε, «πως είσαι άπραγος σε ζητήματα περιπετειών: εκείνοι είναι γίγαντες· κι αν φοβάσαι, κάνε στην άκρη και πιάσε να προσεύχεσαι όσο εγώ θα δίνω μαζί τους άγρια μάχη και σκληρή.»
Μετάφραση: Μελίνα Παναγιωτίδου
Σκηνοθετική επιμέλεια: Έκτορας Λυγίζος
Ερμηνεύουν: Γιάννης Νιάρρος, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Θάνος Τοκάκης
Ο Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, σε μετάφραση Μελίνας Παναγιωτίδου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας.
Κυριακή 7 Φεβρουαρίου στις 17.00. Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση live στο snfcc.org/ParabasesCervantes, καθώς και στη σελίδα του ΚΠΙΣΝ στο Facebook @SNFCC και στο κανάλι του στο YouTube.
Ο θεματικός προγραμματισμός εκδηλώσεων Πρόσωπα του ήρωα πραγματοποιείται χάρη στην αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).