Η Μαρία Λαλαούνη γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1957. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου σπούδασε Σκηνοθεσία Κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου. Με την κεραμική ασχολείται από το 1981. Το 1985 εγκατέλειψε την Αθήνα και δημιούργησε το πρώτο της εργαστήριο στο Προμύρι Πηλίου. Επέλεξε να εγκαταστήσει την δημιουργική της αναζήτηση όσο γινόταν πιο κοντά στη φύση και την ευεργετική της σοφία. Το 1991 εγκαθίσταται στον Βόλο όπου και εντατικοποιεί την επαγγελματική της δραστηριότητα: ανάγλυφα χαρακτικά, επίτοιχες συνθέσεις και γλυπτά από πηλό stonewear. Χρησιμοποιεί πυρoχρώματα, μπαντανάδες και υαλώματα με ένα ιδιότυπο προσωπικό τρόπο, ώστε να εξυπηρετήσει τις χαράξεις και τα ανάγλυφα μέρη των κεραμικών της. Η σπουδή της στην σκηνοθεσία κινηματογράφου την επηρέασε έντονα σε όλη την διάρκεια της ενασχόλησης της με την κεραμική. Εκθέτει έργα της από το 1985 σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μια πρώτη γνωριμία μου μαζί της υπήρξε η αφορμή για αυτή την συνέντευξη.
Συνέντευξη στον Πάρη Καπράλο
Πότε και με ποια αφορμή συνειδοτοποιήσατε ότι θέλετε να γίνετε καλλιτέχνις;
Δεν ορίστηκε ως επιθυμία να γίνω καλλιτέχνης. Το αίτημα ήταν καθαρά υπαρξιακό καθώς αυτό που συνειδητοποίησα στο μετεφηβικό στάδιο ήταν ότι χρειαζόμουν ένα μέσο έκφρασης. Επιθυμούσα έναν τόπο, όπου θα μπορούσα να δημιουργήσω μια δική μου γλώσσα. Ανάγκη και επιθυμία είχαν ταυτιστεί στο ίδιο αίτημα. Την Έκφραση.
Πότε επιλέξατε την Κεραμική ως κύριο μέσο εικαστικής εκφρασης; Έχετε πειραματιστεί και με άλλα μέσα (π.χ. ζωγραφική, χαρακτική, κλπ);
Αρχικά επέλεξα τον κινηματογράφο. Πήγα στην Σχολή Σταυράκου στο Τμήμα Σκηνοθεσίας και παράλληλα εργάστηκα στο "Ανοιχτό Εργαστήριο Κεραμικής" της Ανναλίζ Διαμαντοπούλου. Με αυτό τον τρόπο (συμπτωματικά ίσως) βρέθηκα με δυο αγάπες: τον Κινηματογράφο και την Κεραμική Τέχνη. Με τα χρόνια με κέρδισε η Κεραμική. Χαρακτηριστικό γεγονός είναι ότι η πτυχιακή εργασία που έκανα έχει τον τίτλο: "Πηλός – Υλικό και Δημιουργία".
Θεματογραφικά που κινούνται τα έργα σας; Ποιά θέματα σας απασχολύν περισσότερο / σε ποια εννιολογικά πλαίσια κινείστε με τα έργα σας;
Θεματογραφικά από την αρχή με απασχόλησε η ανθρώπινη φιγούρα στο κάδρο, στον χώρο και στον χρόνο. Εννοιολογικά θέλω να υπηρετώ την αρμονία και την ισορροπία ακόμη και ως ατέρμονη προσδοκία. Αφήνω πεισματικά εκτός πλαισίου την ασχήμια , την βία και την δυστοπία. Αρκετά μας πλαισιώνει σε πραγματικό χρόνο.
Το έργο σας είναι μόνο ανθρωποκεντρικό; Τι συμβολίζουν / εκφράζουν οι ανθρώπινες φιγούρες σας;
Το έργο μου δεν είναι μόνο ανθρωποκεντρικό. Η κεραμική στο πλαίσιο της εφαρμοσμένης τέχνης έχει πολλές δυνατότητες στον τομέα της αρχιτεκτονικής, της εσωτερικής διακόσμησης, στα χρηστικά αντικείμενα και άλλα πολλά τα οποία έχω υπηρετήσει. Οι φιγούρες που κατακλύζουν την δουλειά μου, έχω δηλώσει ότι είναι οι ήρωες ενός έργου σε εξέλιξη, διεκδικώντας την θέση τους στο κάδρο. Τις βλέπω σαν διερχόμενους επισκέπτες που φέρουν λίγο από τον χρόνο μου, αν ορίσω ως χρόνο τον χρόνο κατασκευής τους.
Υπάρχει μία συνολική "μυθολογία" που αναπτύσσετε, της οποίας κάθε έργο σας/μορφή είναι ένα μέρος της, ή έργο σας είναι ένας ολοκληρωμένος "μύθος";
Φέρουμε όλοι το προσωπικό μας μυθιστόρημα. Όλοι μας υπάρχουμε μέσα στην επιθυμία, την φαντασία και την πραγματικότητα. Μικρά κομμάτια αυτής της κατάστασης αποτυπώνονται στο μέτρο του δυνατού σε κάθε δημιουργία. Δεν υπάρχει για εμένα ολοκληρωμένος μύθος.
Η κεραμική είνα αρχαιότατη τέχνη στην Μεσόγειο γενικότερα, και την Ελλάδα ειδικότερα. Αισθάνεστε ότι το έργο εντάσσεται σε αυτό το συνεχές;
Το βιογραφικό μου σημείωμα στην πρώτη μου έκθεση ξεκινούσε ως εξής: "Ώσπου ο πηλός επιστρέψει στη Γη , όπου ανήκει κάποιοι θα επιμένουν να του δίνουν μορφή". Το συνεχές το προσδιορίζει το ίδιο το υλικό. Με όποιο τρόπο θελήσεις να το χρησιμοποιήσεις δεν μπορείς να μην ακολουθήσεις τους διαχρονικούς κανόνες του. Σκεφτείτε ότι ο κεραμίστας πρέπει να συγχρονιστεί με τα τέσσερα στοιχεία: Γη – Νερό – Αέρας –Φωτιά. Μια αρχέγονη Ιστορία γοητευτική γεμάτη εκπλήξεις.
Στην παραγωγή κατ΄αποκλειτικότητα εικαστικών έργων, θεωρείτε την κεραμική διακριτό από άλλα είδη γλυπτικής, ή αυτόνομη τέχνη διακριτή από την γλυπτική;
Στην γλυπτική ο πηλός χρησιμοποιείται για την κατασκευή προπλασμάτων και μετά καταστρέφεται. Στην κεραμική ο πηλός γίνεται πρωταγωνιστής. Ο κεραμίστας πέρα από την μορφή που θέλει να δώσει στο αντικείμενο – γλυπτό ή σύνθεση πρέπει να αξιοποιήσει το είδος πηλού που θα χρησιμοποιήσει. Καλείται να αναδείξει υφές, να πειραματιστεί σε χρωματισμούς με υλικά που προέρχονται από φυσικές πηγές και αναδεικνύονται στην τελική φάση της διαδικασίας: το ψήσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες σε ειδικό καμίνι. Η κεραμική είναι διακριτή και αυτόνομη τέχνη σε ότι αφορά τις ιδιαίτερες γνώσεις που χρειάζονται ώστε να υπηρετήσει κάποιος τα υλικά και τα εργαλεία. Όλες οι τέχνες σαφώς συναντώνται στις βασικές γνώσεις σχεδίου, αντίληψης χρωμάτων, τοποθέτησης του αντικειμένου στον χώρο και την Ιστορία της Τέχνης.
Από ποιους άλλους εικαστικούς καλλιτέχνες έχετε επιρροές;
Δεν θα αναφερθώ σε άλλους εικαστικούς καλλιτέχνες αλλά πολιτισμούς ξεκινώντας από τον Κυκλαδικό Πολιτισμό και ότι συνέβη στην περιοχή της Μεσογείου σε όλα αυτά τα χρόνια του ανθρώπινου αποτυπώματος.
Υπάρχουν άλλα είδη τέχνης ή παραγωγής πολιτιστικού περιεχομένου (κινηματογράφος, πεζογραφία, ποίηση, θέατρο, μουσική, κλπ) που σας προκαλούν να συνδιαλεχθείτε μαζί τους στο έργο σας;
Ως οπαδός της ουτοπίας θα τολμήσω να πω: Με όλα τα είδη. Απαντώ στο πλαίσιο της επιθυμίας.
Αν ένας έφηβος σας πει ότι θέλει να γίνει κεραμίστας τι θα τον συμβουλεύατε να προσέξει / κάνει;
Θα του έλεγα ότι η Κεραμική έχει ένα πολύ μεγάλο φάσμα εφαρμογών. Επειδή στην χώρα μας απουσιάζει μια σχολή ολικής και συγκροτημένης γνώσης στην κεραμική τέχνη να αναζητήσει μια σχολή στο εξωτερικό αλλά να μην ξεχάσει να μελετήσει την μεγάλη παράδοση που έχουμε στον τόπο μας. Να είναι συλλέκτης γνώσεων και να εργαστεί κοντά σε κεραμίστες για κάποιο διάστημα ώστε να πειθαρχήσει στους κανόνες που φέρουν τα υλικά και τα εργαλεία.