Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, που πραγματοποιήθηκε πριν λίγη ώρα, στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Στεφανία Τανιμανίδου, αναφέρθηκε στην άρρηκτη σχέση του θεσμού με την ιστορία της πόλης, έτσι όπως αποτυπώθηκε στο πέρασμα των χρόνων, με κάποια μικρά διαλείμματα. «Φέτος, ο Δήμος Θεσσαλονίκης παραδίδει στην πόλη ένα πρόγραμμα εκδηλώσεων, πόνημα και κόπο πολλών ανθρώπων, που φέρει το αποτύπωμα και της προηγούμενης δημοτικής Αρχής. Ευχαριστούμε όλους όσοι συνέβαλαν και ελπίζουμε να αποτελέσουν οι εκδηλώσεις των 54ων Δημητρίων τη "ζύμη" για τον καινούριο χαρακτήρα της επόμενης διοργάνωσης, που τόσο ανάγκη έχει η Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, προσπαθούμε να εστιάσουμε σε τι απαντούν, τι αφορούν και ποιος ο χαρακτήρας των Δημητρίων του ‘’αύριο’’ στο πεδίο της πολιτιστικής ζωής της πόλης και των κατοίκων της, όπως και της ευρύτερης περιοχής, στα πλαίσια ενός κόσμου που αλλάζει ταχύτατα και αναιρεί την άποψη που ισχυρίζεται ότι “όλα έχουν ειπωθεί και όλα τα έχουμε δει”», πρόσθεσε η Αντιδήμαρχος, υπογραμμίζοντας ότι τα 55α Δημήτρια θα φέρουν το στίγμα της νέας δημοτικής Αρχής, δείγματα του οποίου θα γίνουν γνωστά σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Η συντονίστρια του καλλιτεχνικού προγράμματος των 54ων Δημητρίων, Θούλη Μισιρλόγλου, μίλησε για το διαχρονικό αίτημα της πόλης να διατηρηθούν όλα τα είδη της τέχνης στο πρόγραμμα των Δημητρίων. «Το "σπίτι" των Δημητρίων έχει ξαναφτιαχτεί με πολλή περίσκεψη πάνω στα υλικά του παρελθόντος, αλλά δεν έχει γίνει ακόμη "οικοδομή". Τα Δημήτρια έχουν μπει ήδη στον χάρτη των διεθνών φεστιβάλ και τολμηρές κινήσεις που έγιναν στο παρελθόν έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς», σημείωσε η κ. Μισιρλόγλου με την ιδιότηατα της συμβούλου επί των εικαστικών θεμάτων της διοργάνωσης.
Από την πλευρά του, ο θεατρολόγος, Σάββας Πατσαλίδης, εκτίμησε ότι αν και υπάρχει θεατρική ζωή στην πόλη, παραμένει άγνωστη εκτός των συνόρων. Σε ό,τι αφορά την πλατφόρμα παρουσίασης θεατρικών παραστάσεων -το showcase, που διοργανώνεται για δεύτερη χρονιά στο πλαίσιο των Δημητρίων- ο κ. Πατσαλίδης, επισήμανε: «Στην Ελλάδα, δυστυχώς, οι παραστάσεις δεν ‘’κρατιούνται’’, δεν διατηρούνται και έτσι δεν μπορούν να ανασυρθούν για να ξαναβγούν σε περιοδεία. Ευελπιστούμε με αυτή τη θεατρική πλατφόρμα να διατηρήσουμε παραστάσεις που αξίζουν, προκαλώντας μάλιστα και ξένους να τις "αγοράσουν". Δεν είναι τυχαίο ότι στο φετινό showcase είναι καλεσμένοι εκπρόσωποι κορυφαίων φεστιβάλ της Ευρώπης». Στην διάρκεια της Συνέντευξης Τύπου παρουσίασε το Showcase των Δημητρίων. Επισήμανε ότι αυτό παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πέρσι, συνεχίζει το έργο του και φέτος με πάθος και αποφασιστικότητα, παρ΄όλες τις αντιξοότητες. "Ισχυρή πεποίθησή μας είναι ότι η συγκεκριμένη πλατφόρμα δεν είναι θέμα επιλογής αλλά αναγκαιότητα. Έπρεπε να γίνει. Και ο λόγος προφανής. Η πλήρης αποχή της φιλοσοφίας του ρεπερτορίου από την πρακτική του ελληνικού θεάτρου, το καταδίκασε, με ποικίλους τρόπους, στο περιθώριο του ευρωπαϊκού θεάτρου, υπό την έννοια ότι δεν βοήθησε στη διεθνή προβολή του. Σε αντίθεση με άλλα θέατρα στην Ευρώπη και ανά τον κόσμο, οι ελληνικές παραγωγές δεν αποθηκεύονται. Μόλις διανύσουν την προγραμματισμένη τους πορεία, εξαφανίζονται και δεν ανακτώνται ξανά. Αρκεί να αναφερθεί ότι μόνο η Αθήνα προσεγγίζει κατά μέσο όρο τις 1300 παραγωγές τον χρόνο. Ενδεχομένως περισσότερες ετήσιες παραγωγές από οποιαδήποτε άλλη θεατρική πόλη της Ευρώπης. Ωστόσο, πολύ λίγοι από τη διεθνή θεατρική κοινότητα γνωρίζουν τι γίνεται είτε εκεί είτε στη δεύτερη σε θεατρικό όγκο πόλη της χώρας, τη Θεσσαλονίκη, ενώ γνωρίζουν πολύ καλά τι γίνεται σε άλλες πόλεις με πολύ μικρότερη παραγωγή. Με τη δημιουργία αυτής της πλατφόρμας, το Φεστιβάλ των Δημητρίων προσφέρει τη δυνατότητα σε Έλληνες καλλιτέχνες να παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε προσκεκλημένους καλλιτεχνικούς διευθυντές φεστιβάλ, επιμελητές και κριτικούς. Να συνομιλήσουν μέσω της τέχνης τους μαζί τους. Για 5 μέρες οι καλεσμένοι της δεύτερης αυτής διοργάνωσης, όπως επίσης και το ευρύ κοινό, έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν 9 ιδιαίτερα φρέσκιες, ελκυστικές και προ(σ)κλητικές παραγωγές, οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύ αισθητικό και ερευνητικό φάσμα, που κυμαίνεται από κυβερνοπανκ μουσικό θέατρο μέχρι θέατρο-ντοκουμέντο και σωματικό θέατρο, όλα με την υπογραφή 8 ταλαντούχων (όπως επίσης και πολύ διαφορετικών ως προς τις επιλογές τους) σκηνοθετών (5 γυναικών και 3 ανδρών). Σημείο σύγκλισης: το έντονο ενδιαφέρον τους για το (μετα)μοντέρνο σώμα και τις ποικίλες εκδηλώσεις του. Και στις 9 παραγωγές τα σώματα, με την τοποθέτησή τους στον πυρήνα των δρώμενων, αποκτούν «ορατότητα», την ίδια στιγμή που η σκηνή την οποίαν κατοικούν μεταμορφώνεται σε τόπο αποκάλυψης, ένα είδος ετεροτοπίας απέναντι στους κοινωνικούς τόπους. Αυτή η διττή αίσθηση που απελευθερώνει το θέατρο, ως ένας «άλλος χώρος» και ταυτόχρονα ως ένας χώρος “των άλλων”–, είναι έντονα παρούσα στην παράσταση “Ο άνθρωπος ανεμιστήρας ή πώς να ντύσετε έναν Ελέφαντα” από την ομάδα Εν δυνάμει, της οποίας ο θεματικός πυρήνας επικεντρώνεται στο σώμα με ειδικές ανάγκες. Πως το βλέπουμε; Γιατί το βλέπουμε έτσι; Και το ερώτημα που εμείς ως θεατές καλούμαστε να απαντήσουμε, ο καθένας για τον εαυτό του, είναι κατά πόσο αγκαλιάζοντας την απόκλιση, η παάσταση πετυχαίνει να το μεταμορφώσει σε κάτι πιο οικείο και προσωπικό και από «άλλο» να το μετατρέψει σε «όμοιο». Αυτά τα ερωτήματα επίσης πραγματεύεται και το επίσης τολμηρό “Ερκουλίν Μπαρμπέν”, το πρώτο κείμενο στην ιστορία γραμμένο από ερμαφρόδιτο άτομο. Ο/Η Ερκουλίν, η εμβληματική μορφή του σύγχρονου ερμαφρόδιτου κινήματος, κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του/της πάλεψε απεγνωσμένα να κατανοήσει και να διαχειριστεί την “ετερότητα” της σεξουαλικής επιθυμίας. Μη μπορώντας να αντέξει την καταπίεση της κοινωνίας οδηγήθηκε στην αυτοκτονία στην ηλικία των 30 ετών. Η εικόνα του υποταγμένου σώματος από τη μια πλευρά και του κυρίαρχου από την άλλη, διατρέχει τον αναθεωρημένο ελληνικό μύθο του “Φαέθοντα” (από την ομάδα Ars Moriendi) που φέρει την υπογραφή του κορυφαίου ‘έλληνα θεατρικού συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη. Ένας τυραννικός pater familias παρενοχλεί τα μέλη της οικογένειάς του με κάθε δυνατό τρόπο. Διαρκώς παραπέμποντας στην Αγία Γραφή, καθαγιάζει την αρρωστημένη ύπαρξη και πρακτική του, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως εντεταλμένο «εκτελεστή» ενός θεϊκού καθήκοντος. Η αλληλεπίδραση του σώματος με την τεχνολογία βρίσκεται στο επίκεντρο του “Personas” (από την ομάδα Πλεύσις). Πρόκειται για μια πολυμεσική παράσταση, εμπνευσμένη από το έργο του αμερικανού ποιητή John Ashbery. Κατά τη διάρκεια της εξερεύνησης των δυνατοτήτων συνύπαρξης των διαφόρων μορφών τέχνης, προκύπτουν ποικίλα ερωτήματα όπως: Τι βρίσκεται πίσω από ένα πορτρέτο; Πως φαίνομαι στους άλλους; Ποια είναι η βαθύτερη ανάγκη για προβολή; Οι “Παράξενες Ιστορίες” είναι άλλη μια σκηνική πολυμεσική αφήγηση, βασισμένη σε ιστορίες, ποιήματα και επιστολές του Edgar Alan Poe. Συσκευές που παράγουν ήχο, φως και βίντεο προσδίδουν την ατμόσφαιρα ενός οπτικοακουστικού εργαστηρίου και δημιουργούν ένα οργανικό περιβάλλον για τους θεατές, ένα είδος “τρίτου χώρου”. Η βραβευμένη παράσταση “Revolt Athens” από την avant-garde ομάδα ODC, επίσης εξερευνά και εκμεταλλεύεται τη δυναμική της τεχνολογίας και της ζωντανής παράστασης. Συνδυάζοντας ηθοποιούς, βίντεο και μουσική, η παράσταση δημιουργεί ένα πολυπρόσωπο παράθυρο προς τη ζώσα πραγματικότητα μιας τοποθεσίας/πόλης (εν προκειμένω της Αθήνας). Το “Cave”, η δεύτερη παράσταση από την ομάδα ODC, είναι μια κυβερνο-πανκ, μουσικοθεατρική παράσταση, εμπνευσμένη από τη γνωστή αλληγορία του Πλάτωνα “Το σπήλαιο”, όπου κουκλοθέατρο, νέα μέσα, οπτικά και μουσικά, λαμβάνουν χώρα σε πραγματικό χρόνο από πενταμελή θίασο. Το Cave αποκαλύπτει πως η δισδιάστατη θεώρηση μιας τρισδιάστατης ζωής καταλήγει, μέσα στις σημερινές πραγματικότητες, σε παρερμηνείες που μπορούμε να έχουμε σχετικά με το τι συμβαίνει γύρω μας, όπως για παράδειγμα στους τομείς της πολιτικής, της κοινωνίας και φυσικά της ηθικής. Η “Αμάρυνθος” είναι ένα δράμα-ντοκουμέντο, του οποίου η υπόθεση βασίζεται σε ένα πραγματικό περιστατικό που συνέβη πριν από λίγα χρόνια στην ελληνική επαρχιακή πόλη Αμάρυνθος. Μια 15χρονη Βουλγάρα μετανάστρια εμφανίστηκε στο τοπικό αστυνομικό τμήμα για να καταγγείλει ότι υπήρξε θύμα ομαδικού βιασμού από τέσσερις συμμαθητές της στις τουαλέτες του γυμνασίου τους όταν ήταν σε κατάληψη, την ίδια στιγμή που τρεις συμμαθήτριες κατέγραφαν το περιστατικό στα κινητά τους τηλέφωνα. Η «Αμάρυνθος», περφόρμανς βασισμένη στην εκτεταμένη έρευνα των αρχείων και την εθνογραφική επιτόπια έρευνα, φωτίζει τους μηχανισμούς κατασκευής της αλήθειας και της δικαιοσύνης, εξετάζοντας τους τρόπους με τους οποίους η κοινή γνώμη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η τοπική κοινότητα ανταποκρίθηκαν στην υπόθεση, λαμβάνοντας υπόψη το φύλο, το εθνικό υπόβαθρο και την κοινωνική τάξη του θύματος. Στην χορευτική παράσταση “Half the Truth” (από την ομάδα Rootlessroot), οι δύο καλλιτέχνες μετατρέπουν σε χορευτικό δρώμενο την πεποίθησή τους ότι το ανθρώπινο σώμα έχει τη δύναμη να εκφράσει συναίσθημα. Το σώμα δεν φοβάται να αισθανθεί, να εκτελεί και να ρισκάρει. Η ουσία αυτής της παράστασης είναι το Σώμα που δεν ξέρουμε. Όλα αυτά τα θεάματα του δεύτερου showcase των Δημητρίων, κουβαλούν, με τον δικό τους τρόπο, μια χειραφετημένη υπόσχεση, υπό την έννοια ότι προ(σ)καλούν αποσταθεροποιητικές στιγμές αυτογνωσίας και γνώσης των άλλων".
Η χορογράφος, Δήμητρα Κορωναίου, επισήμανε: «Ο σύγχρονος χορός είναι κάτι που αλλάζει συνεχώς σε όλο τον κόσμο. Φέτος, στα Δημήτρια, εκτός από ένα σεμινάριο χορού με μεγάλο ενδιαφέρον, θα ταξιδέψουμε μακριά, αφού θα φέρουμε στη Θεσσαλονίκη και ένα κομμάτι της Αφρικής, σε μια εκδήλωση με πολιτικό μήνυμα από την Μπουρκίνα Φάσο που ‘’κλείνει’’ το φεστιβάλ των φετινών Δημητρίων».
Σε μήνυμά του ο Δημήτρης Τρίκας, υπεύθυνος για τις επιλογές του μουσικού σκέλους των Δημητρίων, επισήμανε: «Η μουσική είναι το απόλυτο όχημα ανάδειξης των πολιτιστικών πραγμάτων και προσώπων της πόλης. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε, επίσης, ότι η Θεσσαλονίκη έχει βαθιές ρίζες και μέλλον στη μουσική».
Στο πλαίσιο των Δημητρίων, η Διεύθυνση Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης συνεργάζεται με πλείστους πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς της πόλης, μεταξύ άλλων με τον ΟΜΜΘ, το ΚΘΒΕ, την Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, την biennale, το γαλλικό, το ιταλικό και το γερμανικό ινστιτούτο, καθώς και τη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση.
Το σύνολο του προγράμματος των 54ων Δημητρίων βρίσκεται ΕΔΩ.