Η μεγάλη ιδιαιτερότητα του Δημήτρη Παπαστάμου έγκειται στις εκλεκτικές συγγένειες του με δύο χώρους που στην Ελλάδα δεν "συμπαθούν" ιδιαίτερα ο ένας τον άλλον, παρότι διεθνώς θεωρούνται αλληλοσυμπληρούμενοι: αυτόν της εικονογράφισης και αυτόν την ζωγραφικής. Τα ζωγραφικά έργα του καλλιτέχνη επωφελούνται τα μάλα από εικονογραφικές τακτικές, είναι έντονα αφηγηματικά και το καθένα ξεχωριστά, αλλά και όλα μαζί ως σύνολο, αποτελούν ένα υπερρεαλιστικό σχόλιο στο κοινωικό γίγνεσθαι και την εξελιγκτική πορεία του κοινωνικού Πολιτισμού μας. Η επικέιμενη έκθεση έργων του ζωγράφου στην Myrό Gallery με την οποία τον συστήνουμε στο κοινό της Θεσσαλονίκης, κατέστησε αναγκαία μια γνωριμία με τον καλλιτέχνη ως προσωπικότητα.
Συνέντευξη στον Πάρη Καπράλο
Πότε και με ποια αφορμή συνειδητοποίησες ότι θέλεις να γίνεις καλλιτέχνης;
To οικογενειακό μου περιβάλλον,έπαιξε θεωρώ καθοριστικό ρόλο στο να γίνω καλλιτέχνης. Η μυρωδιά του λινέλαιου και του τυπωμένου χαρτιού των βιβλίων, μου ήταν γνώριμες από τα παιδικά μου χρόνια. Αναπόφευκτα λοιπόν η επιλογή μου δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Στα δεκαεπτά μου και μετά από τα πρώτα μαθήματα σχεδίου που παρακολούθησα στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Δημήτρη Μυταρά στην Χαλκίδα,η απόφασή του να ασχοληθώ με την Τέχνη, έγινε και συνειδητή.
Θεματογραφικά που κινούνται τα έργα σου;
Η Τέχνη πάντα ήταν κοινωνικό βαρόμετρο. Αναλύοντας έναν πίνακα του Μεσοπολέμου για παράδειγμα, κατανοούμε αμέσως την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της εποχής εκείνης. Αυτή η Τέχνη με αφορά και οι καλλιτέχνες που την υπηρέτησαν είναι για εμένα ειλικρινείς. Έτσι κι εγώ επέλεξα η θεματολογία μου να έχει σχέση με τα καθημερινά προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα με μια κριτική ,και πολλές φορές επικριτική ματιά. Η ζωγραφική μου είναι ανθρωποκεντρική. Η ανθρώπινη φιγούρα έχει τον κύριο λόγο στους πίνακές μου,προσπαθώντας πάντα να είμαι επίκαιρος,ακόμα και όταν σημειολογικά χρησιμοποιώ στοιχεία από την ζωγραφική των προηγούμενων αιώνων.
Ως προς τα μέσα/υλικά αποτύπωσης εχεις πειραματιστεί/πειραματίζεσαι;
Στα δεκατρία χρόνια που δούλευα ως κομίστας και εικονογράφος, πειραματίστηκα με όλο το φάσμα των τεχνικών όσον αφορά στη γραφιστική (μελάνια,μαρκαδόροι,ψηφιακά,κολάζ,ακρυλικά κτλ). Την τελευταία περίοδο χρησιμοποιώ σαν μέσο αποτύπωσης την gouache,που μου είναι πολύ οικείο υλικό από τα παιδικά μου χρόνια κιόλας. Έχω πάψει να πειραματίζομαι τεχνικά αυτήν την περίοδο γιατί με απαχολούν περισσότερο ζητήματα σύνθεσης,χώρου και θεματολογίας. Τα λάδια,είναι ένα υλικό που άρχισα να χρησιμοποιώ τα τρία τελευταία χρόνια και είναι ίσως το μοναδικό μέσο που πειραματίζομαι,προσπαθώντας να βρω τις ισορροπίες μου ακόμα.
Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχεις θέσει στον εαυτό σου ως ζωγράφος;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ίσως,να καταφέρω να ισορροπήσω το γραφιστικό κομμάτι μου,με το εικαστικό. Να βρω δηλαδή έναν τρόπο,μία διέξοδο,όπου η γραφιστική με την ζωγραφική να συνομιλούν και να συμβιώνουν αρμονικά μέσα στα έργα μου,και να μην έχει κανένα από τα δύο το πάνω χέρι στη δουλειά μου.
Τι να περιμένουμε να δούμε στην έκθεση σου στην Myrό Gallery;
Την έκθεση αυτή θα την ονόμαζα αναδρομική γιατί περιέχει έργα πρωτόλεια,της περιόδου ακόμα που έψαχνα να κατασταλάξω θεματολογικά,καθώς και έργα πιο ώριμα όσον αφορά στις αναζητήσεις μου.Είναι μια καταγραφή της ταπεινής εικαστικής μου πορείας μέχρι σήμερα.
Από ποιούς ζωγράφους και άλλους καλλιτεχνικούς δημιουργούς σε κάθε μορφή και έκφανση των Τεχνών θα έλεγες ότι έχεις επιρροές;
Δεν θα ήθελα να αρχίσω να απαριθμώ τα ονόματα των δημιουργών που θαυμάζω, γιατί η λίστα θα ήταν μεγάλη.Το μόνο που έχω να πω,είναι ότι η ζωγραφική μου είναι το συνθετικό αποτέλεσμα όλων αυτών που αγάπησα και μελέτησα, ξεκινώντας απο την αγιογραφία,τον σουρεαλισμό,την αναγέννηση,τον γερμανικό εξπρεσιονισμό,τον κυβισμό.
Επιδιώκεις συνέργειες με άλλους εικαστικούς καλλιτέχνες, και την αλληλεπίδραση που μπορούν αυτές να επιφέρουν;
Αν εννοείτε συνέργεια το να λαμβάνει μέρος κανείς σε ομαδικές εκθέσεις, τότε ναι, το επιδιώκω. Πραγματική συνέργεια πάντως για εμένα είναι το να είναι κανείς μέρος ενός εικαστικού κινήματος. Δυστυχώς στις μέρες μας,δεν υπάρχουν ουσιαστικά εικαστικά κινήματα και αυτό είναι ένα από τα ζοφερά σημάδια των καιρών.Αλληλεπίδραση πάντως,σίγουρα υπάρχει μεταξύ εμού και άλλων καλλιτεχνών που γνωρίζω,σε τεχνικό επίπεδο. Ας μην ξεχνάμε πάντως ότι στην δύσκολη αυτή περίοδο που διανύουμε,καλούμαστε σαν καλλιτέχνες,να παράξουμε πολιτισμό.Πολεμάμε λοιπόν κάτω απο την ίδια σημαία,αν και τις περισσότερες φορές, μοναχικά.
Υπάρχουν άλλα είδη τέχνης ή παραγωγής πολιτιστικού περιεχομένου (κινηματογράφος, πεζογραφία, ποίηση, θέατρο, μουσική, κλπ) που σε επηρεάζουν ή/και σε προκαλούν να συνδιαλεχθείς μαζί τους στο έργο σου;
Ζωγραφική από μόνη της δεν υφίσταται για εμένα χωρίς τις υπόλοιπες μορφές τέχνης.Φυσικό επακόλουθο αυτού είναι το να επηρρεάζομαι από μια αξιόλογη ταινία,από ενα διήγημα,από μια θεατρική παράσταση.Φροντίζω ο περίγυρός μου να απαρτίζεται από ανθρώπους ενεργούς καλλιτεχνικά,καθώς αυτό με κρατάει σε δημιουργική εγρήγορση.
Συχνά διαχωρίζεται από ορισμένους καλλιτέχνες η εμπορικότητα, η πώληση των έργων τους, από την αποδοχή του κοινού, σα να ήταν δύο ξέχωρα και διαφορετικά πράγματα. Θεωρείς την εμπορικότητα ως μέτρο επιτυχίας και αποδοχής της δουλειάς σου ή απλώς είναι μία αναγκαία παράμετρος βιοπορισμού;
Σ'έναν τοίχο της Αθήνας κάποιος,κάποτε έγραψε..."Είμαστε ό,τι αφήνουμε πίσω μας". Κανένας πραγματικός καλλιτέχνης λοιπόν,δεν παράγει εικαστικό εργο,με απώτερο σκοπό την "επιτυχία". Και όταν λέω επιτυχία,εννοώ τις οικονομικές απολαβές.Το στοίχημα είναι η επικοινωνία.Να μπορέσει δηλαδή το κοινό,να ταυτιστεί και να αναγνωριστεί μέσα στα έργα του καλλιτέχνη.Αυτό,καθώς και η διαχρονικότητα,είναι το πραγματικό στοίχημα. Ο καιρός είναι ο πιο σκληρός κριτής.Και αυτός και μόνο αυτός,ορίζει την έννοια της καταξίωσης. Ας μην ξεχνάμε,ότι τα σημαντικότερα εικαστικά κινήματα γεννήθηκαν μέσα σε ταραγμένες εποχές και οι περισσότεροι από τους καλλιτέχνες αυτούς, δεν έζησαν μία άνετη ζωή. Παρόλα αυτά τους μνημονέυουμε ακόμα.Γι'αυτό λοιπόν,είμαστε ό,τι αφήνουμε πίσω μας, και ο καιρός θα δείξει.
Αν ένας έφηβος σου πει ότι θέλει να γίνει εικαστικός, τι θα τον συμβούλευες να προσέξει/κάνει;
Ποτέ δεν ήμουν καλός στις νουθεσίες.Το μόνο που θα του έλεγα λοιπόν είναι ότι ο δρόμος αυτός,είναι μακρύς και δύσκολος, και η ευθύνη και το καθήκον του,ακόμα δυσκολότερα. Το να γίνεις στρατιώτης της Τέχνης απαιτεί πάρα πολλή δουλειά και θυσίες, συγκρούσεις με τον εαυτό σου και τους γύρω σου, καθώς και απόλυτη προσήλωση στον στόχο.Αυτά και για άλλη μια φορά,ο καιρός θα δείξει.
Σύντομο Βιογραφικό
O Δημήτρης Παπαστάμος έχει σταδιοδρομήσει για πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 3 Απριλίου 1968. Σπούδασε στο Παρίσι, Πλαστικές Τέχνες και Ιστορίατης Τέχνης. Το 1994 έκανε στο Παρίσι την πρώτη του ατομική έκθεση στην αίθουσα Le Saint ενώ το 1995 συμμετείχε και στηνπρώτη του ομαδική. Έπειτα από δεκατρία χρόνια παραμονήςστο Παρίσι, το 1999 απέσπασε, στην Ελλάδα πλέον, το πρώτοβραβείο κόμικς του περιοδικού «Nemecis». Συνεργάστηκεμε το περιοδικό «9» ως κομίστας και συμμετείχε με αυτή τηνιδιότητα κάθε χρόνο στα φεστιβάλ κόμικς της «ΒΑΒΕΛ». Ως σκηνογράφος είχε συνεργασία με την πειραματική θεατρικήομάδα ΜΑΕΣΤΑ. Εργάστηκε ως storyboarder σε όλες τις μεγάλες εταιρείες παραγωγής ταινιών (Kino, Stefi, Modiano κ.λπ.). Ως εικονογράφος, σκιτσογράφος και γελοιογράφος συνεργάστηκε με διάφορα έντυπα του περιοδικού και ημερήσιου Τύπου μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται τα «Marie Claire», «Esquire», «Ελευθεροτυπία»κ.λπ. Σήμερα εργάζεται ως ζωγράφος.