Η έκθεση «Κωνσταντίνος Παρθένης: Τέχνη και Πνεύμα» ξεκινά σήμερα στο Ιδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη. Με περισσότερα από 60 έργα, πορτρέτα, θρησκευτικά, ηθογραφικά, αλληγορικά θέματα, νεκρές φύσεις και τοπία, αποτυπώνονται οι πολλαπλές αναζητήσεις του κορυφαίου ζωγράφου, ο οποίος τάραξε τα νερά της νεοελληνικής τέχνης στις αρχές του 20ού αιώνα. Ταυτόχρονα, όμως, φωτίζεται η προσωπικότητα ενός ανήσυχου, κοσμοπολίτη, καλλιεργημένου, αυστηρού, αλλά και εσωστρεφή καλλιτέχνη. Οι πρώτες φωτογραφίες του Παρθένη (1878-1967) δείχνουν έναν κομψό, εξεζητημένο νεαρό, ο οποίος φτάνει στην Ελλάδα το 1903 «κομίζοντας έναν άλλο αέρα στην φτωχή καλλιτεχνικά χώρα μας», όπως επισημαίνει η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, στον κατάλογο της έκθεσης. Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια από μητέρα Ιταλίδα και πατέρα Ελληνα, πολύγλωσσος, με
μουσικές γνώσεις, σπούδασε στη Ρώμη και στη Βιέννη, όπου επηρεάστηκε από τα κινήματα της αρ-νουβό, του μοντερνισμού, του συμβολισμού. Μάλιστα στη Βιέννη μαθήτευσε δίπλα στον ζωγράφο Ντίφεμπαχ, ο οποίος είχε δημιουργήσει ένα είδος καλλιτεχνικού «χίπικου» κοινοβίου. Δεν ενσωματώνεται αμέσως στην ελληνική καλλιτεχνική πραγματικότητα. Ταξιδεύει στη βόρεια Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη, όπου «ζωγραφίζει μερικά τοπία με δυνατά χρώματα στο πνεύμα του Νεοϊμπρεσιονισμού», εκτελεί αγιογραφικές διακοσμήσεις ναών στον Πόρο και το Κάιρο «όπου επιχειρεί να συνθέσει τη βυζαντινή παράδοση με τη δυτική τέχνη». Ζει δύο χρονια (1909-11) στο Παρίσι, όπου εκθέτει και βραβεύεται, ενώ γνωρίζει το κυβιστικό έργο του Πικάσο αλλά και τις αέρινες φιγούρες του Ματίς, που θα επιδράσουν αργότερα στη ζωγραφική του. Μόλις το 1917 παίρνει την ελληνική υπηκοότητα και η καθιέρωσή του επισφραγίζεται από μεγάλη αναδρομική στο Ζάππειο και τη βράβευσή του με το Εθνικό Αριστείο Ζωγραφικής. Παράλληλα, η φιλία του με παράγοντες της πολιτικής και καλλιτεχνικής ζωής, όπως ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, θα του εξασφαλίσουν τον διορισμό του, χωρίς να εκλεγεί, στη Σχολή Καλών Τεχνών. Αυστηρός αλλά και καινοτόμος δάσκαλος, ο Παρθένης έρχεται σε ρήξη με την ακαδημαϊκή παράδοση. Λέγεται ότι κατά την Κατοχή οι Γερμανοί ήθελαν να επιτάξουν το σπίτι του, στην Ακρόπολη, ωστόσο δεν το έκαναν σεβόμενοι το σπουδαίο έργο του. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 πάλι, η κατοικία του θα απαλλοτριωνόταν βάσει σχεδίου ανάπλασης της περιοχής. Τότε ο ίδιος απείλησε ότι θα αυτοπυρποληθεί μαζί με τους πίνακές του. Ευτυχώς δεν το έκανε. Την έκθεση στο Ίδρυμα επιμελείται ο Νίκος Ζίας και η έκθεση διαρκεί από τις 28 Φεβρουαρίου μέχρι την 1η Ιουνίου 2014.
μουσικές γνώσεις, σπούδασε στη Ρώμη και στη Βιέννη, όπου επηρεάστηκε από τα κινήματα της αρ-νουβό, του μοντερνισμού, του συμβολισμού. Μάλιστα στη Βιέννη μαθήτευσε δίπλα στον ζωγράφο Ντίφεμπαχ, ο οποίος είχε δημιουργήσει ένα είδος καλλιτεχνικού «χίπικου» κοινοβίου. Δεν ενσωματώνεται αμέσως στην ελληνική καλλιτεχνική πραγματικότητα. Ταξιδεύει στη βόρεια Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη, όπου «ζωγραφίζει μερικά τοπία με δυνατά χρώματα στο πνεύμα του Νεοϊμπρεσιονισμού», εκτελεί αγιογραφικές διακοσμήσεις ναών στον Πόρο και το Κάιρο «όπου επιχειρεί να συνθέσει τη βυζαντινή παράδοση με τη δυτική τέχνη». Ζει δύο χρονια (1909-11) στο Παρίσι, όπου εκθέτει και βραβεύεται, ενώ γνωρίζει το κυβιστικό έργο του Πικάσο αλλά και τις αέρινες φιγούρες του Ματίς, που θα επιδράσουν αργότερα στη ζωγραφική του. Μόλις το 1917 παίρνει την ελληνική υπηκοότητα και η καθιέρωσή του επισφραγίζεται από μεγάλη αναδρομική στο Ζάππειο και τη βράβευσή του με το Εθνικό Αριστείο Ζωγραφικής. Παράλληλα, η φιλία του με παράγοντες της πολιτικής και καλλιτεχνικής ζωής, όπως ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, θα του εξασφαλίσουν τον διορισμό του, χωρίς να εκλεγεί, στη Σχολή Καλών Τεχνών. Αυστηρός αλλά και καινοτόμος δάσκαλος, ο Παρθένης έρχεται σε ρήξη με την ακαδημαϊκή παράδοση. Λέγεται ότι κατά την Κατοχή οι Γερμανοί ήθελαν να επιτάξουν το σπίτι του, στην Ακρόπολη, ωστόσο δεν το έκαναν σεβόμενοι το σπουδαίο έργο του. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 πάλι, η κατοικία του θα απαλλοτριωνόταν βάσει σχεδίου ανάπλασης της περιοχής. Τότε ο ίδιος απείλησε ότι θα αυτοπυρποληθεί μαζί με τους πίνακές του. Ευτυχώς δεν το έκανε. Την έκθεση στο Ίδρυμα επιμελείται ο Νίκος Ζίας και η έκθεση διαρκεί από τις 28 Φεβρουαρίου μέχρι την 1η Ιουνίου 2014.